“TINAWANAN AKO NG PAMILYA NG ASAWA KO DAHIL ISA LANG AKONG TINDERANG ISDA — PERO SA ARAW NA MUNTIK NANG MASIRA ANG BUHAY NILA, AKO ANG NAGING LIHIM NILANG PAG-ASA.”
Ako si Roselyn Dizon, 42 anyos. Isang simpleng tinderang isda sa palengke. Amoy alat. Amoy dagat. Magaspang ang kamay. Walang alahas. Walang make-up. Kumakapit lang sa buhay para buhayin ang dalawang anak ko at ang lalaki na pinili kong pakasalan — si Martin.
Noong una, mahal niya ako. Hinawakan niya kamay ko kahit basa sa yelo. Tinawag niya akong maganda kahit pawisan ako. Pero nang makilala niya ulit ang pamilya niyang mayaman… doon nagbago ang lahat.
ANG ARAW NA PINAHIYA AKO SA HAPAG-KAINAN
Inimbitahan kami ng mga biyenan ko sa isang malaking bahay. Marble ang sahig. Ginto ang kubyertos. Tahimik lang ako sa gilid. Hinahalo ang kanin sa ulam.
Tumingin sa akin ang hipag ko at tumawa.
“Isda lang naman alam mong hawakan, hindi kubyertos.”
Natawa sila lahat.
Tahimik lang ako. Lumunok ng sakit. Ngumiti kahit durog na ang loob.
ANG BUHAY KO NA HINDI NILA KILALA
Sa madaling araw, bago magising ang mundo, gumigising ako. Nagbubuhat ng yelo na mas mabigat pa sa katawan ko. Bumibili ng isda. Tinatahi ang net. Nagbabalot ng isda para sa mga kapitbahay ko. At sa gabi… nag-aaral.
Hindi nila alam.
Nag-aaral ako ng bookkeeping online.
Nag-iipon ng resibo.
Nagpaplano.
Hindi ako mangmang. Mahirap lang.
ANG GABING NAGIBA ANG LAHAT
Isang gabi, umuwi si Martin na parang multo. Maputla. Nanginginig.
“Roselyn… wala na.”
“Nalugi ang negosyo ni Papa.”
“May utang… milyon…”
Tahimik ako. Hindi ako nagulat.
Dahil alam ko.
ANG SEKRETONG MATAGAL KO NANG HAWAK
Kinuha ko ang isang maliit na kahon sa ilalim ng kama.
Mga papeles.
Mga bank slip.
Mga kasulatan.
“Martin… dalawang taon na akong nag-iipon. Hindi para sa sarili ko. Para sa araw na ito.”
Naupo siya sa sahig.
Nanlaki ang mata.
“Ano ‘to?”
“Pondo para sa pamilya mo. Hindi nila alam. Hindi mo alam.”
ANG ARAW NA LUMUHOD SILA SA HARAP KO
Pumunta kami sa bahay ng biyenan ko.
Umiiyak ang nanay niya.
Tumutulo ang pawis ng tatay niya.
Tahimik ang buong bahay.
Inilapag ko ang cheque sa mesa.
“Hindi ako mayaman. Hindi ako edukada. Pero hindi ko hinayaang magutom ang pamilya ninyo.”
Tahimik. Walang nagsalita.
At sa unang pagkakataon… lumuhod sa harap ko ang biyenan kong babae.
“Pasensya ka na… Anak…”
ANG SANDALING NAGBAGO ANG TINGIN NILANG LAHAT
Hindi ako ngumiti.
Hindi ako nagyabang.
Umiyak lang ako.
“Hindi ko ginawa ‘to para igalang ninyo ako. Ginawa ko ‘to dahil mahal ko ang anak ninyo.”
EPILOGO
Bumalik ako sa palengke kinabukasan.
Amoy isda.
Amoy pawis.
Pero ang likod ko… tuwid na.
Hindi ako mahirap.
Hindi ako mababa.
Hindi ako walang kwenta.
Ako si Roselyn Dizon.
